Wat is Rabiës?
Rabiës, ook wel ‘hondsdolheid’ genoemd, behoort tot de meest levensgevaarlijke en besmettelijke ziekten op aarde. Rabiës komt niet alleen bij dieren voor, maar de mens kan ook geïnfecteerd worden met het rabiësvirus na een beet van een besmet dier. Rabiës is uiterst gevaarlijk voor mensen en wanneer er niet op een adequate manier gehandeld wordt, leidt een infectie tot de dood. Jaarlijks overlijden er bijna 60.000 mensen aan dit virus.
Hoe meer honden – en andere dieren – beschermd worden tegen dit dodelijke virus, hoe minder de ziekte om zich heen kan grijpen en hoe meer rabiës overleven. Met dit doel voor ogen wordt de Run4Rabiës georganiseerd! Klik hier voor meer informatie over dit evenement.
Rabiës symptomen herkennen bij dieren
- Dieren kunnen het virus bij zich dragen, zonder dat ze er verschijnselen van vertonen.
- Verdacht zijn de dieren die onrustig en agressief zijn, of wilde dieren die ineens handtam zijn geworden, zoals een vleermuis die zich laat vangen.
- Honden en katten reageren meestal plotseling of zonder enige aanleiding agressief.
- Het virus bevindt zich voornamelijk in het speeksel van besmette dieren en kan worden overgedragen via bijten, krabben of likken.
Rabiës symptomen herkennen bij mensen
- Ziekteverschijnselen tonen zich na enkele dagen tot maanden of zelfs jaren later.
- Net als bij dieren kan hondsdolheid bij de mens zich uiten in een 'furieuze vorm' (rabies furiosa), met krampen en overactief zijn, of in een 'paralytische (verlammende) vorm' (rabies paralytica), waarbij verlamming optreedt.
- In het begin kunnen ziektesymptomen zoals koorts, verminderde eetlust, misselijkheid, braken en hoofdpijn optreden.
- Later treden de zenuwverschijnselen op, zoals krampen of verlammingen, nekstijfheid, hyperactiviteit en stuiptrekkingen.
- Patiënt kan overgevoelig raken voor licht en geluid.
- Bij ongeveer de helft van de mensen treden spasmen op van de slikspieren en halsspieren, wanneer water of speeksel weggeslikt moet worden.
- Angst voor water (samen met een verhoogde speekselvloed leidt dat tot schuimvorming op de mond).
- In een verder stadium treedt coma op, leidend tot de dood door ademhalingsstilstand en hartproblemen
Behandeling
Wanneer de behandeling op een adequate manier wordt toegepast, is deze zeer succesvol in het voorkomen van de ziekte. De behandeling heeft als doel om te voorkomen dat het virus het zenuwstelsel bereikt. Het direct grondig wassen van de wond met zeep en water gedurende 5 minuten is zeer effectief in het verminderen van het aantal virusdeeltjes.
Daarna volgt het toedienen van humaan antiserum (passieve immunisatie) en een vaccin (actieve immunisatie). Deze bestaat uit een serie vaccinaties, waarbij de eerste zo snel als mogelijk na blootstelling aan het virus dient te worden toegediend. De daaropvolgende vaccinaties worden gegeven op dag 3, 7, 14 en 30 na de eerste rabiës vaccinatie. Indien je al gevaccineerd was, bestaat de behandeling na een beet van een potentieel geïnfecteerd dier uit het zo snel mogelijk (binnen 7 dagen) toedienen van het rabiësvaccin met een herhaling na 3 dagen. Het vaccin dat in Nederland wordt gebruikt is een geïnactiveerd (dood) rabiësvirus en wordt in de armspier toegediend.
In veel landen waar rabiës endemisch is, is het humaan antiserum moeilijk te verkrijgen en zeer kostbaar. Daardoor komt deze behandeling soms niet op tijd.
Preventie
Preventie van rabiës is eigenlijk de beste manier om hondsdolheid te behandelen. Ter preventie kunnen zowel dier als mens gevaccineerd worden.
Honden en katten dienen te zijn ingeënt tegen rabiës wanneer ze naar het buitenland gaan. De vaccinatie moet minimaal 21 dagen voor vertrek toegediend worden. Het vaccin moet eens in de 3 jaar herhaald te worden voor een goede bescherming.
Bij de mens bestaat een inenting tegen rabiës uit drie vaccinaties op dag 0, 7 en 21 dagen, wat voor twee jaar bescherming zorgt. Bij een incident waarbij je mogelijk door een geïnfecteerd dier gebeten of gekrabd bent, dien je nog twee keer gevaccineerd te worden met drie dagen tussentijd. Uiteraard moet de wond goed schoongemaakt worden. Raadpleeg hierbij altijd een arts en informeer deze over het potentiële risico op rabiës.
Naast vaccineren, is het van belang om dieren met rabiës vroegtijdig te herkennen en daarmee te voorkomen dat ze andere dieren of mensen kunnen infecteren. Kom zo min mogelijk in contact met dieren in het buitenland, zeker wanneer deze afwijkend gedrag vertonen, behandel bijt- en krabwonden zorgvuldig en raadpleeg altijd een arts. Voorlichting over rabiës in landen waar de ziekte voorkomt, is daarbij van groot belang.
Om rabiës helemaal uit te roeien, is het belangrijk om minimaal 70% van de hondenpopulatie in een bepaald gebied te vaccineren. Op die manier stopt de verspreiding naar mens en dier.
